Auteur: Waqas Farooqi
Enkele weken geleden werd in verschillende delen van de Verenigde Staten “Malcolm X day” gevierd, de geboortedag van Malcolm X. Hij wordt vaak gezien als een van de grootste en meest invloedrijke Afro-Amerikanen in de geschiedenis. Zijn autobiografie werd door Time Magazine in 1998 uitgeroepen tot een van de meest invloedrijke non-fictie boeken van deze eeuw naast monumentale werken zoals het dagboek van Anne Frank en andere werken. Hoe heeft een zwarte Afro-Amerikaanse moslim het zo ver geschopt? Wie was Malcolm X?
De Profeet Mohammad ﷺ is de beste der mensen en zijn metgezellen رضي الله عنهم waren gezegend met zijn gezelschap en kunnen hierdoor niet vergeleken worden met anderen. De metgezellen الصحابة en hun nakomelingen التابعون en de generatie na deze nakomelingen تابع التابعين waren, zijn en blijven de drie beste generaties.
De Profeet Mohammad ﷺ zei: “The parable of my Ummah is that of a rain; it is not known if its beginning is better or its end.” – at-Tirmidhi Vol. 5, Book 42, Hadith 2869
Met andere woorden, er waren mensen aan het begin van de Ummah die excelleerden en er zullen mensen zijn aan het einde van de Ummah zijn die zullen excelleren. Malcolm X was iemand die excelleerde op vele vlakken.
Hij werd geboren op 19 mei 1925 als Malcolm Little in Omaha in de staat Nebraska. Ongeveer rond dezelfde periode als Martin Luther King (geboren in 1929). Malcolm’s vader was predikant en zijn ouders waren actief bij de Universal Negro Improvement Association (UNIA). Een organisatie die zich actief inzette voor het verbeteren van de levens van Afro-Amerikanen. Malcolm groeide op in een tijd waarin Afro-Amerikanen werden onderdrukt. Zoals je ook kon lezen in het artikel over Martin Luther King.
Doordat Malcolm’s ouders zo actief waren voor hun gemeenschap werden ze regelmatig bedreigd door de Ku Klux Klan (KKK) en de Black Legion. Twee racistische terreurgroepen gerund door blanke Amerikanen die actief geweld gebruikten tegen zwarte Afro-Amerikanen en later ook joden, homo’s, moslims en katholieken. Malcolm was 4 jaar oud toen zijn huis in brand werd gestoken. Enkele jaren later toen Malcolm 6 jaar oud was werd zijn vader vermoord door leden van de Black Legion. Malcolm en zijn broers en zussen groeiden op in armoede, hun moeder kookte regelmatig paardenbloemen geplukt van straat om zo haar kinderen te voeden. Toen Malcolm 13 jaar was werd zijn moeder overgeplaatst naar een psychiatrische inrichting. Hij en zijn broers en zussen leefden sindsdien apart van elkaar bij verschillende pleeggezinnen. Malcolm excelleerde als student in middle school (tussen basisonderwijs en voortgezet onderwijs). Tijdens zijn studententijd vroeg een van zijn docenten wat hij zou willen worden. Malcolm vertelde dat hij advocaat zou willen worden.
Zijn docent vertelde hem: “that’s no realistic goal for a nigger”.
Zijn docent adviseerde hem om timmerman te worden. Dit demotiveerde Malcolm, hij staakte zijn studie en studeerde vervolgens niet verder. Na zijn schoolcarrière wou Malcolm boxer worden, maar deze ambitie liet hij al gauw varen na twee keer verloren te hebben van een blanke boxer (wat destijds een schande was voor een Afro-Amerikaan). Zo leerde Malcolm al snel dat hij wat wilde doen met zijn stem in plaats van met zijn handen.
Na verschillende baantjes te hebben gehad in Boston verhuisde Malcolm naar New York. Hier belandde hij in de criminaliteit. Na jaren actief te zijn geweest als crimineel in New York besloot Malcolm naar Boston te verhuizen om zo buiten het zicht van zijn concurrenten en de politie te blijven. Hij werd in Boston gearresteerd na een reeks inbraken en kreeg 8 tot 10 jaar cel.
Tijdens het uitzitten van zijn straf transformeerde Malcolm volledig. In de gevangenis ontmoette hij een lid van een beweging genaamd: “The Nation of Islam (NOI)”. Malcolm omschreef deze persoon als: “the first man I had ever seen command total respect … with words“. Dit inspireerde hem om meer boeken te lezen en zichzelf te ontwikkelen. In de gevangenis ontving Malcolm brieven van zijn broers en zussen over ‘The Nation of Islam’ en begon zich erin te verdiepen. Hij begon brieven te schrijven naar de leider van de NOI genaamd Elijah Muhammad. Dankzij Malcolm’s antireligieuze houding werd hij door medegevangenen ‘Satan’ genoemd, maar na zich verdiept te hebben in deze beweging besloot hij zich aan te sluiten. Hij veranderde zijn naam van Malcolm Little naar Malcolm X, de ‘X’ symboliseert zijn Afrikaanse familienaam die hij nooit heeft gekend omdat hij de naam ‘Little’ droeg die in het verleden aan zijn voorouders (slaven) werd opgedragen door hun ‘eigenaar’. Reflecterend op zijn tijd in gevangenis zei Malcolm:
“Between Mr. Muhammad’s (Elijah Muhammad) teachings, my correspondence, my visitors … and my reading of books, months passed without my even thinking about being imprisoned. In fact, up to then, I had never been so truly free in my life.”
Malcolm schreef een heel woordenboek over om zo zijn woordenschat te verbeteren en sloot zich aan bij een debatclub. Hij maakte optimaal gebruik van de bibliotheek die aanwezig was in de gevangenis en van de docenten die gevangenen lesgaven. Na 4 jaar gevangen te hebben gezeten kwam hij in 1952 onder voorwaarden vervroegd vrij.
‘The Nation of Islam’ is een Afro-Amerikaanse religieuze beweging die losjes gebaseerd is op de islam. Het heeft enkele islamitische kenmerken zoals het benadrukken van tijdigheid, hygiëne, inzet, strijden, offers brengen, gezond leven en het onderhouden van familiebanden. Maar wijkt op het gebied van geloofsleer عقيدة sterk af van traditionele Islam. Zo geloven ze in een profeet na de Profeet Mohammad ﷺ en geloven ze dat het blanke ras een ‘duivels ras’ is. De NOI werd ooit in een documentaire beschreven als ‘The Hate That Hate Produced’.
Ondanks de bovengenoemde controversiële opvattingen bracht de NOI veel positieve verandering in de Amerikaanse samenleving en heeft het de Afro-Amerikaanse burgerrechtenbeweging volledig getransformeerd. Toen Malcolm zich aansloot bij de NOI was het nog een relatief kleine en onbekende beweging. Ze hadden maar 3 tempels. Nadat Malcolm zich aansloot begon de NOI te groeien en kreeg het bekendheid. De NOI werd actief in 9 verschillende steden door het hele land. Malcolm begon een krant genaamd: ‘Muhammad Speaks’, op zijn hoogtepunt werd dit de meest verspreide krant in de geschiedenis van de Afro-Amerikaanse pers. Malcolm breidde ook het netwerk van de NOI uit en had connecties gelegd met diverse Afro-Amerikaanse denkers, beroemdheden en belangrijke figuren. Toen Malcolm zich had aangesloten bij de NOI werden Afro-Amerikaanse mensenrechtenactivisten zoals Bayard Rustin, James Farmer en Roy Wilkins gezien als radicalen. Nadat hij zich in het debat had gemengd werden deze activisten gezien als gematigden en kregen ze meer steun vanuit de samenleving. Malcolm gaf zijn hart en ziel tijdens zijn periode bij de NOI en de vele successen die deze beweging destijds boekte waren grotendeels te danken aan zijn inzet. Malcolm hield van boxen en raakte bevriend met Cassius Clay. In 1964 versloeg Clay, kampioen zwaargewicht Sonny Liston en maakte na zijn overwinning bekend dat hij lid is van de NOI. Diezelfde week veranderde hij zijn naam naar Muhammad Ali. Malcolm X en Muhammad Ali waren goed bevriend. Bovendien zag Muhammad Ali Malcolm als een mentor.
“I want to dismantle the entire international system of racial exploitation.”
Malcolm verliet de NOI nadat hij had ontdekt dat Elijah Muhammad niet praktiseert waar hij voor stond. Hij ontdekte dat het geloofsleer van de NOI fundamenteel verschilt met traditionele Islam. Hij bekeerde zich tot de Sunni islam, nam de naam El-Hajj Malik El-Shabazz aan en ging op bedevaart naar Mekka حَجّ.
“You may be shocked by these words coming from me. But on this pilgrimage, what I have seen, and experienced, has forced me to rearrange much of my thought-patterns previously held, and to toss aside some of my previous conclusions. This was not too difficult for me. Despite my firm convictions, I have always been a man who tries to face facts, and to accept the reality of life as new experience and new knowledge unfolds it. I have always kept an open mind, which is necessary to the flexibility that must go hand in hand with every form of intelligent search for truth.”
Wanneer mensen ontdekken dat een leider zich anders voordoet dan dat hij werkelijk is, zijn er mensen die deze persoon volgen en andere die deze persoon niet meer volgen en gedemotiveerd en bedroefd raken. Malcolm bleef echter standvastig, bleef geloven in Allah en streed verder. Zijn geloof werd alleen maar sterker en dit was te zien in zijn houding, gedrag en activisme. Hij raakte nooit verzwakt of bedroefd door tegenslagen.
So do not weaken and do not grieve, and you will be superior if you are [true] believers. – 3:139
Na zijn bekering richtte hij organisaties op zoals ‘The Mosque Inc.’ en ‘The Organization of Afro-American Unity’ en zette zo zijn activisme voort. Voordat Malcolm brak met de NOI was hij een tegenstander van de burgerrechtenbeweging omdat deze beweging voor geweldloos protesteren was. Nadat Malcolm zich had bekeerd veranderde zijn positie.
“America needs to understand Islam, because this is the one religion that erases from its society the race problem…’’
Na zijn bekering bouwde hij bruggen tussen verschillende gemeenschappen en begreep hij dat de maatschappelijke problemen waar de minderbedeelde mensen en donkere mensen mee te maken hadden niet alleen door moslims kunnen worden opgelost, maar door een coalitie tussen verschillende gemeenschappen.
A man asked the Messenger of Allah ﷺ, “What is the best jihad?” The Prophet ﷺ said, “A word of truth in front of a tyrannical ruler.” – Musnad Aḥmad 18449
De beste vorm van Jihad is het spreken van de waarheid tegen een onderdrukkende machthebber. Malcolm deed dit, hij sprak zich fel uit tegen een maatschappij waar mensen met een donkere huidskleur werden onderdrukt en de meerderheid zweeg. Door dit te doen moest hij vele offers brengen. Malcolm en zijn familie werden constant bedreigd. Zijn familie kreeg regelmatig doodsbedreigingen. Er werd een bomaanslag gepleegd op zijn huis terwijl hij met zijn vrouw en kinderen aanwezig was. De overheid bespioneerde hem. Hij kreeg zelfs het aanbod om onder te duiken in Afrika. Ondanks al deze moeilijkheden bleef Malcolm standvastig en ging hij door met zijn activisme.
“I know that societies often have killed people who have helped to change those societies. And if I can die having brought any light, having exposed any meaningful truth that will help destroy the racist cancer that is malignant in the body of America then all of the credit is due to Allah. Only the mistakes have been mine.”
In februari 1965 minder dan een jaar na zijn bekering werd Malcolm neergeschoten, hij stierf als een martelaar شهيد. Enkele jaren voor zijn dood begon Malcolm samen met journalist Alex Haley aan zijn autobiografie. Deze werd uitgebracht na zijn dood en werd miljoenen keren verkocht en later ook verfilmd. Bokslegende Muhammad Ali (die later ook de NOI had verlaten en Sunni Islam aannam) schrijft zijn bekering toe aan Malcolm, iemand waarmee hij ooit samen bij de NOI zat. Velen zien Malcolm als de persoon die de Islam heeft verspreid in de Afro-Amerikaanse gemeenschap. Honderdduizenden mensen hebben de Islam omarmt na het lezen van zijn verhaal waaronder bekenden zoals oud basketballers Kareem Abdul-Jabbar en Mahmoud Abdul-Rauf maar ook imams zoals Siraj Wahhaj, Dr. Umar Faruq Abd-Allah en Warith Deen Mohammed (zoon van Elijah Muhammad).
